Στοκχόλμη

(Stockholm). Πόλη (665.202 κάτ.), πρωτεύουσα της Σουηδίας και της ομώνυμης κομητείας (Lan) που έχει έκταση 6.488 τ. χλμ. και πληθυσμό 1.629.631 κατ. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, στο ανατολικό άκρο της λίμνης Μέλαρ (ή Μέλαρεν), εκεί που αυτή ενώνει τα νερά της με το Σάλτ-γιεν, έναν από τους θαλάσσιους βραχίονες της Βαλτικής θάλασσας. Η πόλη είναι χτισμένη σε εξαιρετικά γραφική τοποθεσία, πάνω σ’ ένα σύμπλεγμα νησιών και χερσονήσων, που χωρίζονται από βραχίονες της θάλασσας, λίμνες και διώρυγες, στα οποία οφείλει και την προσωνυμία της «Βενετία του Βορρά». Ιδρυμένη τον 13o αι. ή ίσως και τον 12o, η Σ. οχυρώθηκε από τον κόμη Μπίργκερ, που περιέβαλε με τείχος τα νησιά όπου σήμερα βρίσκονται οι συνοικίες Στάντεν, Ρίνταρχολμεν και Χέλγκεαντσχολμεν· η ανάπτυξή της, αργή στην αρχή, έγινε ταχύτερη την εποχή του Γουσταύου B’ Αδόλφου (1611-1632), όταν η πόλη, ξεπερνώντας τα παλιά τείχη της, απλώθηκε προς τα νότια και βόρεια. Αφού έπαθε μεγάλες καταστροφές από έξι πυρκαγιές (1697, 1725, 1751, 1759, 1835, 1857) που κατέστρεψαν τα παλιά ξύλινα κτίσματα, η πόλη ξαναγεννιόταν κάθε φορά με τελειότερο σύστημα. Η Σ. είναι μια σύγχρονη πόλη, χτισμένη με λογικό σχέδιο και πολλή καλαισθησία: η μόνη ζώνη που διατηρεί ένα αξιόλογο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα με μεσαιωνικό χαρακτήρα είναι η συνοικία του Στάντεν (ή Staden mellan broarna, δηλαδή «η πόλη ανάμεσα στις γέφυρες»), ο αρχαιότερος αστικός πυρήνας, που βρίσκεται πάνω σ’ ένα νησάκι στην καρδιά της πόλης. Η κυρίως πόλη αποτελείται από πέντε κύρια μέρη: το Στάντεν με τα νησιά Ρίνταρχολμεν προς τα Δ και Χέλγκεαντσχολμεν προς τα Β· το Νόρμαλμ, το επιβλητικό οικονομικό κέντρο, που συνδέεται με γέφυρες με τον αρχαιότερο πυρήνα της πόλης· το Κούνγκσχολμεν, διοικητικό κέντρο χτισμένο πάνω σε μια μεγάλη νησίδα που περιβάλλεται από διάφορες λίμνες· το Έστερμαλμ και το Λαντούγκαρντς - Γκέρντετ, δυο συνοικίες κατοικιών στον κεντροανατολικό τομέα της πόλης· και, τέλος, το Σέντερμαλμ, άλλη συνοικία κατοικιών πάνω σ’ ένα βραχώδες νησί που βρίσκεται μεταξύ του Μαίλαρεν, του Ρίνταρφγερντεν, του Σάλτσγεν, του Άρσταβικεν και του Χάμαρμπιλεντεν. Γύρω γύρω, έχουν χτιστεί τελευταία νέες συνοικίες και προάστια κατοικίας και βιομηχανιών. Η Σ., που είναι η μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας και το μεγαλύτερο πολιτικό, διοικητικό, πνευματικό, τραπεζιτικό και οικονομικό κέντρο της, είναι έδρα της Ακαδημίας της Σουηδίας, της Ακαδημίας Καλών Τεχνών και Επιστήμης, της Βασιλικής Βιβλιοθήκης, του Εθνικού Μουσείου, του Μουσείου εθνικών αρχαιοτήτων, του Μουσείου του Βορρά, του Ινστιτούτου Νόμπελ, ενός πανεπιστήμιου και πολλών άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Γνωστή για τη μεγάλη εμπορική της κίνηση και για την ακμαία βιομηχανία της, ιδιαίτερα στο ναυπηγικό, ηλεκτρομηχανικό, υφαντουργικό, χημικό, μηχανικό, αυτοκινητιστικό τομέα, καθώς και στη βιομηχανία ελαστικού. Η μεγάλη εξάπλωση της Σ. που άρχισε το 1866, και διαρκεί σήμερα, έγινε με την οργάνωση της μοντέρνας βιομηχανίας. Γύρω στο 1930 η καταπληκτική αύξηση δραστηριοτήτων έκανε απαραίτητη την εκπόνηση ενός συστηματικού ρυθμιστικού σχεδίου. Το σπουδαιότερο μνημείο της πόλης είναι η εκκλησία του Άγιου Νικόλαου (Στόρκιρκαν), που χτίστηκε τον 18o αι. και επισκευάστηκε πολλές φορές σήμερα. Η παλιά πόλη με κεντρικό σημείο το Κίνγκλιγκα Σλοτ (ο βασιλικός πύργος που χτίστηκε στο τέλος του 17ου αι. πάνω στα ερείπια ενός προγενέστερου, του 13ου αι., και καταστράφηκε από πυρκαγιά), διατηρεί το χαρακτηριστικό της μεσαιωνικό χρώμα με τα στενά, γεμάτα στροφές δρομάκια. Εκεί υψώνεται το Ρίνταρχισετ (ο οίκος των Ιπποτών) σε ολλανδικό παλλαντιανό στυλ. Τον 20ό αι. σημειώθηκε μια άνθηση στην αρχιτεκτονική με την κατασκευή δημοτικών κτιρίων και μοντέρνων συνοικιών. Η Σ. αριθμεί πολλές βιομηχανίες υφαντουργίας, χημικές βιομηχανίες, ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών, ενδυμάτων και αυτοκινήτων. Το λιμάνι είναι το δεύτερο σε σπουδαιότητα εμπορικό λιμάνι της χώρας, αλλά και σημαντική βάση του σουηδικού πολεμικού ναυτικού. Η Σ. εξυπηρετείται από δύο αεροδρόμια (Μπρόμα και Άρλαντα). O ιστορικός πυρήνας της σουηδικής πρωτεύουσας, όπου διακρίνεται και το τετράπλευρο των βασιλικών ανακτόρων. Ο καθεδρικός ναός της Στοκχόλμης (φωτ. ΑΠΕ). Το κτίριο του χρηματιστηρίου της Στοκχόλμης. Το σουηδικό Εθνικό Μουσείο στη Στοκχόλμη (φωτ. ΑΠΕ).